همراهی توأم چند ویروئید مرکبات با علایم بیماری‌های پسوروز و نقش حلقوی در مرکبات استان مازندران

Authors

  • حشمت‌اله رحیمیان نویسنده
  • سید محمد علوی نویسنده
Abstract:

مرکبات از محصولات باغی مهم و استراتژیک در کشاورزی ایران به شمار می‌آید. در بین استان‌های مرکبات‌خیز ایران، استان مازندران بیشترین سطح زیر کشت مرکبات (حدود 100 هزار هکتار) و تولید و تنوع ارقام را به خود اختصاص داده است. تنوع ارقام وارداتی از یکسو و تکثیر پیوندی نهال‌ها از سوی دیگر موجب بروز و انتشار بیماری‌های متعددی در این منطقه شده است به‌طوری‌که علایم بسیاری از بیماری‌های ویروسی و شبه‌ویروسی در باغ‌های مرکبات آن مشاهده گردید. با وجود این، عوامل احتمالی برخی بیماری‌های شبه‌ویروسی نظیر نقش‌حلقوی (citrus ring pattern) در مرکبات مازندران نامعین مانده و به‌کارگیری پیوندک‌های گواهی شده عاری از بیماری چندان مورد توجه عموم قرار نگرفته بوده است. اما در یک دهه اخیر با شروع انتقال ویروس تریستزا توسط شته در مازندران، تمایل باغداران این منطقه به استفاده از پایه‌های متحمل به تریستزا خصوصاً پونسیروس (Poncirus trifoliata) و دورگه‌های آن نظیر سیترنج (P. trifoliata × Citrus sinensis) و سیتروملو (P. trifoliata × C. paradisi) و هم‌چنین استفاده از منابع پیوندک عاری از بیماری (بالاخص ویروس تریستزا) افزایش پیدا کرده است. در سوی دیگر، برخی باغداران و تولیدکنندگان نهال‌های مرکبات نسبت به اثر ویروئیدهایی که تاکنون در ارقام مرکبات بر روی پایه نارنج بی‌اثر یا بی‌ضرر مانده اما در پایه‌های پونسیروس و دورگ‌های آن سبب کاهش اندازه و میزان محصول می‌گردند نگران گردیده‌اند. بررسی‌های مقدماتی انجام شده در زمینه ردیابی ویروس پسوروز مرکبات در درختان دارای علایم نقش حلقوی و پسوروز در شرایط باغ و در گیاهان پیوند شده در گلخانه نتایج مثبتی در پی نداشته و محصول اختصاصی مربوط به ویروس پسوروز مرکبات با PCR قابل تکثیر نبوده است. با توجه به اهمیت موضوع، به منظور ردیابی ویروس و ویروئیدهای مولد یا همراه بیماری‌های پسوروز (scaly bark psorosis) و نقش حلقوی مرکبات، پیوندک‌هایی از شاخه‌های آلوده نارنگی انشو (C. unshiu, Satsuma mandarin) تهیه و روی نهال یکساله بالنگ اتراگ (C. medica, Etrog) رقم Arizona 861-S1 و گیاه دوساله پرتقال ناف‌دار واشنگتن (Washington navel) که بر روی پایه نارنج تکثیر شدند پیوند زده شد. گیاهان پیوند خورده در شرایط گلخانه با دمای 30-22 درجه سلسیوس نگهداری و به‌صورت ماهانه جهت مشاهده علایم بازبینی می‌شدند. علایم نقش میخی در برگ‌های همه گیاهان پیوندخورده با منبع پیوندک آلوده به پسوروز بعد از گذشت یک تا سه ماه مشاهده شد. رگبرگ روشنی و خمیدگی برگ در نهال‌های بالنگ اتراگ آلوده شده با پیوندک‌های نقش حلقوی مشاهده گردید. نهال‌های پرتقال مایه‌زنی شده با بیماری نقش‌حلقوی نیز نقوش خطی و حلقوی را پس از گذشت چهار سال از زمان پیوندزنی نشان دادند. بعد از حدود یکسال، نمونه‌های آر ان ا از بافت‌های آلوده شده نهال‌های پرتقال و بالنگ اتراگ با استفاده از ماده ترایزول (TRIzol, Invitrogen)  استخراج و در واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با نسخه‌برداری معکوس با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ویروئیدها و ویروس پسوروز مرکبات مورد ارزیابی واقع شد. نتایج حاصل از الکتروفورز محصول RT-PCR بر روی ژل آگاروز 5/1%  در حضور نمونه شاهد ویروئیدهای مرکبات نمایانگر حضور ویروئیدهای خمیدگی برگ، کوتولگی (ویروئید 3، قبلی)، ترک‌خوردگی پوست (ویروئید 4، قبلی) و ویروئید 6 مرکبات (OS قبلی) و ویروئید کوتولگی رازک در نمونه‌های آلوده به بیماری‌های نقش حلقوی و پسوروز مرکبات بودند. هیچ نواری از ویروئید اگزوکورتیس مرکبات در نمونه‌های بررسی شده ردیابی نشد. این اولین گزارش از حضور همزمان ویروئیدهای مرکبات همراه با بیماری‌های پسوروز و نقش حلقوی مرکبات در ایران است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

همراهی توأم چند ویروئید مرکبات با علایم بیماری های پسوروز و نقش حلقوی در مرکبات استان مازندران

مرکبات از محصولات باغی مهم و استراتژیک در کشاورزی ایران به شمار می­آید. در بین استان های مرکبات­خیز ایران، استان مازندران بیشترین سطح زیر کشت مرکبات (حدود 100 هزار هکتار) و تولید و تنوع ارقام را به خود اختصاص داده است. تنوع ارقام وارداتی از یکسو و تکثیر پیوندی نهال­ها از سوی دیگر موجب بروز و انتشار بیماری های متعددی در این منطقه شده است به طوری که علایم بسیاری از بیماری های ویروسی و شبه­ویروسی ...

full text

ویروس پسوروز مرکبات، عامل عارضه نقش حلقوی در درختان پرتقال تامسون ناول در شرق مازندران

ویروس پسوروز مرکبات (CPV)، عامل یکی از بیماری‌‌های خسارت‌زای مرکبات در جهان است. در سال‌‌های اخیر عارضه ای روی درختان تامسون ناول با پایه‌‌های نارنج یا سیترنج در شرق استان مازندران مشاهده گردیده که باعث ایجاد علائمی از قبیل نقوش یا لکه‌‌های حلقوی روی میوه بالغ، به خصوص در اطراف گلگاه، و لکه‌‌های زرد رنگ گسترده و حلقوی بر روی برگ‌های مسن می‌گردد. درختان مبتلا دچار ریزش شدید میوه از زمان رنگ اندا...

full text

ویروس پسوروز مرکبات، عامل عارضه نقش حلقوی در درختان پرتقال تامسون ناول در شرق مازندران

ویروس پسوروز مرکبات (cpv)، عامل یکی از بیماری های خسارت زای مرکبات در جهان است. در سال های اخیر عارضه ای روی درختان تامسون ناول با پایه های نارنج یا سیترنج در شرق استان مازندران مشاهده گردیده که باعث ایجاد علائمی از قبیل نقوش یا لکه های حلقوی روی میوه بالغ، به خصوص در اطراف گلگاه، و لکه های زرد رنگ گسترده و حلقوی بر روی برگ های مسن می گردد. درختان مبتلا دچار ریزش شدید میوه از زمان رنگ اندازی می...

full text

ردیابی مولکولی ویروئید اگزوکورتیس مرکبات و تعیین خصوصیات بیولوژیک نمونه های شبه اگزوکورتیس در استان مازندران

علایم بیماری اگزوکورتیس به صورت پوسته پوسته شدن پایه نارنج سه­برگچه­ای (poncirus trifoliata) و کوتولگی درختان مرکبات در مناطق معدودی از مرکبات­کاری های مازندران مشاهده گردیده است. به منظور شناسایی و تعیین خصوصیات  بیولوژیکی جدایه­های ویروئید اگزوکورتیس، تعداد 30 نمونه در سال 1383 از دو منطقه مهم مرکبات­کاری مازندران جمع­آوری و روی گیاه محک بالنگ اتراگ (citrus medica var. etrog) کلون arizona 861...

full text

ردیابی مولکولی ویروئید اگزوکورتیس مرکبات و تعیین خصوصیات بیولوژیک نمونه‌های شبه‌اگزوکورتیس در استان مازندران‌

علایم بیماری اگزوکورتیس به‌صورت پوسته پوسته شدن پایه نارنج سه‌برگچه‌ای (Poncirus trifoliata) و کوتولگی درختان مرکبات در مناطق معدودی از مرکبات‌کاری‌های مازندران مشاهده گردیده است. به منظور شناسایی و تعیین خصوصیات  بیولوژیکی جدایه‌های ویروئید اگزوکورتیس، تعداد 30 نمونه در سال 1383 از دو منطقه مهم مرکبات‌کاری مازندران جمع‌آوری و روی گیاه محک بالنگ اتراگ (Citrus medica var. Etro...

full text

بررسی مولکولی و شناسایی جدایه های ویروئید اگزوکورتیس مرکبات در استان مازندران

اگروکورتیس یکی از بیماریهای مهم مرکبات است که در مناطق مرکبات کاری دنیا مشاهده میشود. علایم این بیماری شامل پوسته پوسته شدن پایه نارنج سه برگی و کوتولگی درختان مرکبات میباشد که در برخی باغهای مازندران دیده شده است. احتمال دیده شده است احتمال ویروئیدی بودن بیماری در سالهای گذشته توسط منتظری و همکاران به وسیله انتقال بیماری با پیوند و به روش مکانیکی به تعدادی از گیاهان محک و مشاهده نوار آر.ان.ای ...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 48  issue 3

pages  439- 440

publication date 2012-12-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023